Kan een overeenkomst van opdracht geruisloos veranderen in een arbeidsovereenkomst?

Ik zal het verder uitleggen aan de hand van de casus waarover het gerechtshof moest oordelen. In die casus werkte de opdrachtnemer 2 jaar lang op regelmatige werktijden en bijna fulltime als bedrijfsleider voor een restaurant. Hij had wel zelfstandigheid, maar moest naar eigen zeggen veel verantwoording afleggen aan de opdrachtgever over hoe hij zijn werkzaamheden uitvoerde.

Toen het restaurant op enig moment de overeenkomst van opdracht opgezegde, claimde de opdrachtnemer dat eigenlijk sprake was van een arbeidsovereenkomst. De werknemer voerde daarvoor aan dat sprake zou zijn van een gezagsverhouding.

Om de vraag te beantwoorden of de overeenkomst van opdracht was overgegaan in een arbeidsovereenkomst bepaalde het gerechtshof dat van belang is:

1. wat partijen bij het aangaan van de overeenkomst voor ogen stond, en
2. hoe partijen uitvoering hebben gegeven aan de overeenkomst.

Duidelijk werd dat partijen bij aanvang en ook daarna altijd voor ogen hadden een overeenkomst van opdracht met elkaar aan te gaan, geen arbeidsovereenkomst. Er waren in de loop van de tijd ook geen andere afspraken gemaakt over hun samenwerking. Verder speelde mee dat de opdrachtnemer zich als eenmanszaak had laten registeren bij de KvK en dat hij gedurende de samenwerking facturen stuurde. De overeenkomst van opdracht bleef in casu dan ook in stand.

Het bestaan van een gezagsverhouding/ het geven van instructies vormt een punt van extra aandacht.

Definitie volgens Belastingdienst
De Belastingdienst stelt namelijk dat instructies van de opdrachtgever alleen gericht mogen zijn op het eindresultaat en niet op de uitvoering van de opdracht, dus op de wijze waarop u de opdracht laat uitvoeren (of, uitvoert). Anders zou namelijk een gezagsverhouding kunnen worden aangenomen.

Definitie volgens de wet
De wet bevat echter een specifiek artikel (art. 7:402 BW) over de instructiebevoegdheid van de opdrachtgever. En in die wettelijke instructiebevoegdheid staat dat een opdrachtgever het recht heeft instructies te geven die zien op de uitvoering van de opdracht. Het geven van dergelijke instructies past volgens de wetgever kennelijk wel degelijk binnen de kaders van een overeenkomst van opdracht (wat naar mijn mening ook best voor de hand ligt).

Gevolg voor de praktijk
De Belastingdienst gaat echter voorbij aan de wettelijke instructiebevoegdheid van de opdrachtgever en hanteert een eigen, beperktere, definitie.

Dat betekent dat, als u een modelovereenkomst gebruikt waarin u verwijst naar de wettelijke instructiebevoegdheid, de Belastingdienst de overeenkomst toch afkeurt. Onlogisch? Ja. Helaas is het wel iets waar u rekening mee dient te houden bij het (laten) opstellen van uw modelovereenkomsten.

Als u meer wilt weten over werken op basis van een overeenkomst van opdracht, dan kunt u natuurlijk altijd even contact met mij opnemen.