Hoe werkt een studiekostenbeding?

Wat is de casus?

De werkgever, een makelaarskantoor, bood de werknemer eerst twee keer een contract voor bepaalde tijd aan en daarna een contract voor onbepaalde tijd. De drie contracten bevatten hetzelfde studiekostenbeding.

Waar gaat het mis?

De werkneemster start op enig moment met de twee-jarige makelaarsopleiding, maar zegt vrij snel na aanvang van die opleiding haar baan op. De werkgever verrekent de door haar gemaakte studiekosten met het laatste salaris van werkneemster.

De boordeling van het studiekostenbeding door de rechter

Normaal gesproken beoordeelt de rechter het studiekostenbeding aan de vaste criteria uit de arresten Mulder/Van Opzeeland. In deze kwestie maakt de Voorzieningenrechter echter eerst een onderscheid: is het studiekostenbeding opgenomen in een contract voor bepaalde tijd of onbepaalde tijd?

Studiekostenbeding in contract voor bepaalde tijd

De kantonrechter oordeelt dat bij de handhaving van een studiekostenbeding in een contract voor bepaalde tijd voor de werkgever strenge voorwaarden gelden. De werkgever dient:

• vóórafgaand aan de totstandkoming van de arbeidsovereenkomst – indien daarin een studiekostenbeding is opgenomen – nadrukkelijk op het beding te wijzen.
• bij het aangaan van de studiekosten nogmaals expliciet erop te wijzen dat de opleiding op korte termijn tot een terugbetalingsverplichting kan leiden.
• de precieze kosten van de opleiding te bespreken.
• de kansen op voortzetting van de arbeidsovereenkomst te bespreken.

De Voorzieningenrechter overweegt dat het de werknemer volkomen duidelijk dient te zijn welke financiële risico’s het volgen van de opleiding met zich meebrengt. Het valt mijns inziens te vergelijken met het aangaan van een lening (denk aan de koop van een auto op afbetaling of het aangaan van een andersoortig krediet).

Studiekostenbeding in contract voor onbepaalde tijd

Omdat de kans dat een terugbetalingsverplichting ontstaat kleiner is bij een contract voor onbepaalde tijd, gelden bij dit contract minder vergaande verplichtingen voor de werkgever.

Terug naar de casus

De rechter meende dat de werkgever niet met de werkneemster heeft gesproken over de consequenties van het volgen van de cursussen tijdens het contract voor bepaalde tijd. De cursussen die de werkneemster tijdens die periode volgde, mag de werkgever daarom niet bij de werkneemster in rekening brengen.

Wel is voldoende duidelijk dat tijdens de looptijd van het contract voor onbepaalde tijd partijen met elkaar hebben gesproken over de kosten van de te volgen makelaarsopleiding. Ook neemt de rechter in de overwegingen mee dat het vervolgens de werkneemster is die de baan opzegt, terwijl zij nog maar nauwelijks met de opleiding was gestart en de werkgever dus geen enkel profijt heeft gehad van de daarbij door de werkneemster opgedane vaardigheden.

De Voorzieningenrechter bepaalt dan ook dat de makelaarsopleiding die de werkneemster volgde tijdens het contract voor onbepaalde tijd wel moet worden terugbetaald.

Investeren in werknemers

Onder de WWZ is het voor werkgevers moeilijker om in een contract voor bepaalde tijd beperkingen aan werknemers op te leggen. Denk daarbij aan het concurrentie- en relatiebeding. Het is naar mijn mening – om voor de hand liggende redenen – erg belangrijk in werknemers te (blijven) investeren.

Het is uiteraard zonde als de werknemer na een investeringen van tijd en/of geld er zomaar vandoor gaat. Er zijn echter voldoende mogelijkheden om deze kosten niet voor niets te maken. Ten eerste door een goed opgesteld studiekostenbeding te hanteren. Daarnaast door de criteria in dit artikel te hanteren. Zelfs scholingskosten die gericht zijn op het helpen van werk naar werk (transitie- of inzetbaarheidskosten) kunnen worden veiliggesteld. Het gaat dan om scholingskosten die niet-werkgerelateerd zijn.

Advies

Bevatten uw arbeidsovereenkomsten nog geen goed studiekostenbeding of wilt u graag weten hoe u een ander in de praktijk het beste kunt aanpakken? Neem gerust contact op.